قطع درخت 400 ساله مادی نیاصرم در اصفهان
در
هنگامه‌ای که سازمان محیط زیست و سازمان میراث فرهنگی بیش از پیش و به
صورت سازمان یافته تضعیف شده‌اند، شهرداری‌ها یکه تاز میدان شده‌اند و کمر
بسته‌اند تا ریشه بر تیشه میراث فرهنگی و طبیعی شهرها بزنند. روزی نیست که
در رسانه‌های مختلف خبر تخریب بافت تاریخی، فروریختن میراث فرهنگی و از بین
بردن میراث طبیعی به خاطر سوء مدیریت مدیران دولتی و همدستی شهرداری‌ها،
شوراهای اسلامی شهرها و عوامل استانداری‌ها در شهرهای مختلف کشور منتشر
نشود ولی هیچ نهادی مسئولیت رسیدگی به این تخلفات را برعهده نمی‌گیرد. این
در حالی است که با روی کار آمدن دولت فعلی، بیشتر سازمان‌های مردم‌نهاد نیز
به بهانه‌های مختلف به تعطیلی کشانده شده‌اند و اکثر فعالان مدنی نیز با
فشارهای آشکار و نهان مجبور به سکوت شده‌اند. بی‌گمان باید علت به وجود
آمدن این وضع یعنی تضعیف سازمان میراث فرهنگی و سازمان محیط زیست و به
تعطیلی کشاندن سازمان‌های غیردولتی را در نفع کلان کسانی دانست که منافعشان
در گرو پروژه‌های چند میلیاردی به ظاهر عمرانی در شهرهای بزرگ است. شهر
اصفهان نیز همچون بسیاری دیگر از شهرهای کشور درگیر همین شبکه مخوف است که
برای به دست آوردن سود کلان حاضر به هرگونه تخریب منابع طبیعی و فرهنگی شهر
است.
آنچه
در اینجا خواهید خواهند، گزارشی از قطع درختان کهنسال شهر به دست عوامل
شهرداری اصفهان است که در روز روشن و با وجود اعتراض شهروندان در کنار مادی
نیاصرم و در یکی از محلات مرکزی شهر صورت گرفته است. این گزارش را اهالی
محل پس از آن که صدایشان به جایی نرسید و گوش شنوایی برای اعتراضشان
نیافتند تهیه کردند و در اختیار این رسانه قرار دادند تا شاید با پیگیری
دوستداران محیط زیست از تکرار موارد مشابه جلوگیری شود.
مادی
نیاصرم شامل مجموعه نهرهایی است که قرن‌هاست به منظور تقسیم بخشی از آب
زاینده‌رود در شهر اصفهان ساخته شده است و افزون بر نقش مهم در آبرسانی، با
ایجاد فضای سبز نقش مهمی در تلطیف هوای شهر دارد. مادی نیاصرم یکی از بلندترین مادی‌های اصفهان به شمار میرود که به دلیل حریم گسترده و جایگاه ویژه، در سال 1389 در فهرست آثار ملی ثبت شد. طول مادی نیاصرم 17 کیلومتر است و طول انشعابات شاخه اصلی این مادی به 25 کیلومتر می رسد که از پل مارنان تا پل شهرستان ادامه دارد.
در
ادامه، متن گزارش تهیه شده توسط یکی از شهروند – خبرنگاران و عکس‌هایی را
که از این جنایت هولناک گرفته است، بدون کم و کاستی، منتشر می‌کنیم و
امیدواریم که دوستداران محیط‌زیست صدای بغض فروخورده مردم را به گوش
مسئولان برسانند:
نابودی میراث تاریخی- طبیعی توسط شهرداری اصفهان
قطع
درخت 400 ساله مادی نیاصرم در اصفهان، خشم و نفرت طبیعت دوستان، اهالی
منطقه و مردم این شهر را برانگیخته است. این درخت کهنسال به عنوان سندی
طبیعی و تاریخی در اقدامی ضربتی و نابخردانه توسط شهرداری اصفهان قطع شده
است در حالی که منطقه مورد نظر به عنوان میراث این شهر تاریخی به ثبت رسیده
است و درخت مذکور نیز جزء درختان شناسایی شده حاشیه مادی نیاصرم به شمار
می‌رفته است.
مادی‌های
اصفهان، نهرهایی هستند که آب را از رودخانه زاینده رود گرفته و به اکثر
مناطق شهری و روستایی می رسانند. به هنگام ایجاد آنها در سالیان دور، دو
طرف مادی ها، درختان سایه‌دار با فاصله مناسب کاشته شده است تا به‌واسطه
این درختان، سایه آنها و کاهش دمای ناشی از آن، مانع تبخیر آب مادی‌ها
شوند و جریان آب در آنها حفظ گردد. مادی نیاصرم به دلیل داشتن موقعیتی
ویژه، مهمترین و معروف‌ترین مادی شهر اصفهان به شمار می‌آید که همه روزه
تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی به عنوان یکی از آثار تاریخی این
شهر از آن بازدید می‌نمایند. وجود درختان کهنسال در اطراف مادی نیاصرم حاکی
از قدمت آن است و آن را به میراثی تاریخی- طبیعی مبدل نموده است.
صبح روز جمعه، 29 اردیبهشت ماه 1391، عده‌ای که به ظاهر از جانب شهرداری اصفهان ملزم به قطع چندین اصله درخت واقع در حاشیه‌ی مادی نیاصرم، بین خیابان‌های چهارباغ عباسی و شمس آبادی
بودند، مبادرت به بریدن شاخه‌ها و تنه درختان و در نهایت قطع درختان
نمودند. این اقدام با مخالفت اهالی محل و عابران روبرو شد، چرا که پس از
قطع درختان، همگان شاهد سلامت و زنده بودن برخی از درختان قطع شده بودند.
اما
اعتراض اهالی و عابرین زمانی اوج گرفت که پیمانکار شهرداری اصفهان، خود را
برای قطع یکی از کهنسال‌ترین درختان مادی نیاصرم آماده می‌نمود. این درخت
با ارتفاعی بالغ بر 30 متر و شاخه‌هایی سرسبز و با نشاط و برگ‌هایی سبز و
تازه، هیچ نشانه‌ای از پوسیدگی و یا آفت را به بیننده منتقل نمی‌کرد و از
این رو باعث شکل‌گیری اعتراضات گسترده ساکنین آن منطقه شد.
در
پی این اعتراضات و درخواست ساکنین مبنی بر مشاهده مجوزهای لازم به منظور
قطع این درخت کهنسال، افرادی که از صبح مشغول قطع درختان این منطقه مهم
بودند، اظهار کردند که سرپرست‌شان فعلا حضور ندارد و برای ناهار محل را ترک
کرده است. اما اهالی که شخصی را به عنوان سرپرست از ابتدای صبح در محل
زندگی خود ندیده بودند، خواهان توقف کار تا زمان رسیدن سرپرست گروه
پیمانکار شدند.
در
این میان عده ای از اهالی سعی در تماس با شهرداری و اطلاع یافتن از چگونگی
صدور مجوز برای قطع چنین درختی شدند که به علت تعطیل بودن شهرداری، امکان
تماس با شهردار و معاونان وی میسر نشد. البته برخی تماس‌ها نیز حاکی از
"جلسه داشتن معاون مربوطه شهردار منطقه یک شهرداری اصفهان" در آن روز جمعه و
تعطیل بود که اعلام داشتند پس از جلسه، ایشان به محل خواهند آمد. اما یا
جلسه تمام نشد و یا اصولا جلسه‌ای در کار نبود و این مطلب، دروغی بود که از
جانب شهرداری به اهالی محل گفته شد! شاید هم انتخاب روز جمعه برای قطع
چنین درختی، عامدانه صورت گرفته باشد که مسئولان مربوطه به منظور پاسخگویی
به مردم، دچار زحمت نگردند.
گروه
اره به دست، که گفته می شد از پیمانکاران چندین ساله شهرداری اصفهان به
شمار می‌آیند از تجربه خود استفاده نموده و یکی از آن ها در فرصتی مناسب از
درخت 400 ساله بالا رفته و مبادرت به قطع شاخه‌های اصلی درخت نمود. چنین
عملی، آن هم در زمانی که همگان منتظر مشاهده برگه مجوز شهرداری برای قطع
درخت 400 ساله مادی نیاصرم اصفهان بودند، خشم مردم را بیشتر دامن زد به
نحوی که با "گشت تخلفات شهری" و پلیس تماس‌هایی برقرار شد. در پی این
تماس‌ها و بعد از گذشت ساعتی، دو مامور از جانب شهرداری به محل اعزام شدند
که یکی معاون بخش فضای سبز شهرداری منطقه یک و دیگری مامور گشت تخلفات شهری
بودند.
پس
از ورود این دو نفر به ماجرا و درخواست اهالی برای مشاهده مجوزهای لازم که
بایستی از سوی شهرداری صادر شده باشد، معاون فضای سبز شهرداری اصفهان در
جهت پاسخگویی برآمد ولی به دلیل عیان بودن سلامت درخت، اظهار می‌شد که درخت
از داخل پوسیده است و اهالی و ناظران پس از قطع درخت پوسیدگی آن را ملاحظه
خواهند کرد. در هر حال آن پاسخ‌ها قانع کننده واقع نشدند، زیرا با وجود
قطع چند شاخه بزرگ از درخت، هیچ‌گونه اثری از پوسیدگی در شاخه‌ها دیده
نمی‌شد و سرانجام پس از صحبت‌های طولانی مشخص شد که معاون بخش فضای سبز
شهرداری نیز بدون در دست داشتن مجوز به محل اعزام شده است و مجوز در اختیار
رئیس وی که معاون شهردار منطقه محسوب می‌شود، میباشد.
در
این میان دو نفر پلیس موتورسوار نیز به محل رسیدند ولی بدون هیچ‌گونه مکث و
یا پرسشی به راه خود ادامه داده و از محل خارج شدند. توقع مردم از پلیس در
این صحنه، درخواست مشاهده مجوز قطع درختان از عوامل شهرداری و پیمانکارشان
بود که متاسفانه این خواسته حداقل نیز مرتفع نشد.
هنگامی
که ساکنین مشغول بحث با معاون بخش فضای سبز شهرداری بودند، گروه مذکور با
مناسب دیدن زمان و موقعیت به دست آمده اقدام به قطع کامل درخت نمودند و اره
برقی را به جان سالم و با طراوت درخت انداختند.
درختان
کهنسال در طول سال‌های متمادی، تنش‌های نامساعد اقلیمی و محیطی را پشت سر
می‌گذارند و می‌توانند گنجینه ژنتیکی بسیار دقیق و ارزشمندی باشند. اما
متاسفانه این ذخایر ملی به علت غفلت و نا آگاهی آسیب می‌بینند و برخی نیز
نابود می‌گردند. این درخت تنومند اگرچه طی 400 سال در برابر خشکسالی‌های
این منطقه کویری، توفان‌های بی‌شمار، تندبادهای سرد پاییزی و زمستانی، سرما
و گرمای شدید هوا و سایر عوامل سخت و طاقت فرسا، طاقت آورده بود و سرزنده و
شاداب به حیات خویش ادامه می‌داد و علاوه بر آن به هزاران انسان نیز
سلامت، سرزندگی و شادابی را هدیه کرده بود ولی این بار در برابر انسان‌هایی
که با اره برقی به او حمله‌ور گشته بودند، تاب نیاورد و با تمام شکوه و
جلالش از پای درآمد و بر زمین افتاد.
تنه
بریده شده آن نیز خبر از سلامت درخت می داد. تنه درخت کاملا مرطوب و سالم،
بدون هرگونه زدگی و اثری از پوسیدگی، در حال فعالیت و رساندن آب و غذا به
شاخ و برگ‌های سبز خود بود که ظاهرا به‌واسطه نظر کارشناس و یا کارشناسان
شهرداری اصفهان، پوسیده (!) شناخته شده و دستور قطع آن صادر شده بود.
پس
از قطع نابخردانه و غیر مسئولانه این درخت و به دلیل عدم حضور سرپرستان
ذیربط شهرداری، با افتادن این درخت بر زمین، چندین اصله درخت نوپا و چند
ساله که در اطراف این درخت، مشغول زندگیشان بودند نیز شکسته شدند و
زندگیشان پایان یافت.
لرزه
ای که از سقوط این درخت تاریخی شهر اصفهان بر وجود ناظران، مردم فهیم و
طبیعت دوستان افتاده است، اکنون با گذشت نزدیک به دو هفته، همچنان باقی است
و بُن این درخت نیز کماکان نشانه‌های حیات را در خود حفظ کرده است. گویی
انتظار می کشد، انتظار انسان هایی را که ...
با
گذشت چند روز از قطع این درخت 400 ساله، هیچ ارگانی به این مساله رسیدگی
نکرده است. سازمان منابع طبیعی که احتمالا خبر ندارد. سازمان پارک‌ها و
فضای سبز شهرداری اصفهان که مسئولیت کارشناسی و عواقب این کار کارشناسی
نشده را به عهده داشته است نیز احتمالا در جریان قطع این درخت نبوده است.
سرپرست گروه پیمانکار شهرداری که با مدرک "فوق دیپلم برق" مبادرت به قطع
درختان منطقه کرده است نیز از شهرداری دستور می‌گرفته است و نقشی جز قطع
درختان نداشته است. سازمان محیط زیست نیز اصولا در رابطه با قطع درختان
اقدامی انجام نمی‌دهد. سازمان میراث فرهنگی هم کاری به میراث طبیعی ندارد.
بنابراین وجود و عدم وجود این درخت 400 ساله برای هیچ ارگان رسمی و غیر
رسمی تفاوتی ایجاد نمی‌کرده است.
حال
می توانید امتحان کنید و یک درخت 40 ساله را در حوالی منزلتان قطع نمایید،
ببینید چه ارگان‌هایی با شما برحورد خواهند کرد و شهرداری چند میلیون
تومان پول نقد به عنوان خسارت از شما دریافت خواهد کرد؟! البته پیشنهاد
می‌کنیم این کار را امتحان نکنید. چون علاوه بر آسیب رساندن به محیط زیست
محله، ممکن است طبق قانون علاوه بر جریمه نقدی، به حبس نیز محکوم شوید و
چند ماهی را هم در زندان سپری کنید ولی این قانون فقط در مورد شما اعمال
خواهد شد و نه در مورد شهرداری و یا هر سازمان دیگری!
گر تضرع کنی و گر فریاد دزد، زر، باز پس نخواهد داد
"سعدی"
Twitter
Flickr
RSS
